• نوشته هانر وایتمن
• ترجمه هامیک رادیان
در سال 2014، مطالعه‌ای منتشر شده در سائنس / Science مدعی شد که نورون‌های تازه‌ای که در خلال ورزش ایجاد می‌شوند، نورون‌های قدیمی حافظه را پاک می‌کنند. اکنون تحقیق انجام شده از سوی دانشمندان کالج پزشکی A & M تگزاس درمی‌یابد که موضوع چنین نیست.
مطالعة منتشر شده در نشریة نوروساینس آشکار می‌کند که فعالیت جسمانی محرک توسعة نورون‌ها – یا سلول‌های عصبی – در ناحیه‌ای مرتبط به حافظه در مغز است، اما این سلول‌های تازه شکل یافتة عصبی مانع یادآوری حافظه نمی‌شوند.
با توجه به تعدد مطالعات انجام شده عموماً پذیرفته شده است که ورزش برای عملکرد شناختی مفید است.
اما در ماه می 2014، تحقیق انجام شده در دانشگاه تورنتو در کانادا عنوان کرد که وقتی پای حافظه در میان می‌آید، فعالیت فیزیکی می‌تواند بیش از سود ضرر در بر داشته باشد.
دکتر آشوک کی. شیتی / Ashok K. Shetty، نویسندة همکار تحقیق تازه و پروفسور دپارتمان پزشکی مولکولی و سلولی در کالج پزشکی ای. اند ام. تگزاس می‌گوید: “مطالعة مزبور عرصة نوروژن‌های هیپوکامپال را خراش داد. مطالعه‌ای بود که بسیار خوب انجام شده بود بنابراین سبب برخی نگرانی‌ها در این مورد شد که ورزش ممکن است به طریقی برای حافظه مضر باشد.”
در مطالعة 2014 محققان دریافتند، موش‌هایی که ورزش می‌کردند توسعة بیشتری از نورون‌های تازه – که به عنوان نوروژنز شناخته می‌شود – را نسبت به آنهایی که ورزش نمی‌کردند، نشان می‌دادند.
در هر حال محققان همچنین دریافتند که حافظة شکل گرفته در موش‌ها پیش از ورزش، پس از انجام ورزش پاک شده بود. با محو نورون‌های تازه تشکیل شده، حافظة قدیمی سر جای خود برگشت.
شیتی می‌نویسد: “موش‌هایی که ورزش کرده بودند شمار زیادی از نورون‌های تازه را داشتند اما به نوعی که به نظر می‌رسید شکستگی اتصالات قدیمی آنها را وادار می‌کرد آموخته‌های تازه را از یاد ببرند.”
ورزش نوروژنز را تحریک می‌کند اما مانع حافظه نیست
برای مطالعة جدید، شیتی و همکاران مطالعة پیشین را تکرار کردند اما به جای موش از موش صحرایی استفاده کردند. این جایگزینی به این دلیل انجام شد که عملکرد عصبی موش‌های صحرایی به این عملکرد در نوع انسان شبیه‌تر است.
ابتدا محققان موش‌هایی صحرایی را به مدت 4 روز در یک ماز آبی تمرین دادند و برای چندین روز بعدی، موش‌ها به طور مکرر آزمون ماز آبی را با هدف تثبیت حافظه تکرار می‌کردند.
در مرحلة بعد نیمی از موش‌های صحرایی آموزش دیده به مدت چهار هفته در قفس‌هایی دارای چرخ گردان قرار گرفتند، در حالی که بقیة موش‌های صحرایی در یک قفس متعارف که آنها را به زندگی ساکن وامی‌داشت، قرار داده شدند.
در طول 4 هفته موش‌های ورزشکار در حدود 48 مایل دویدند. در مقایسه با موش‌های ساکن، موش‌های در حال ورزش افزایشی 1.5 تا 2.1 برابر در نوروژنز هیپوکامپوس مغز – ناحیة مسؤول آموزش و حافظه در مغز – تجربه کردند.
نویسندة اول مطالعه دکتر ماهیدهار کودالی / Maheedhar Kodali، از انستیتو پزشکی احیا تگزاس ای. اند ام. می‌گوید: “نوروژنز برای نگهداری حالت عملکرد به صورت نرمال اهمیت دارد، همچنین برای آموزش و خلق حافظة جدید.”
محققان سپیس هر دو گروه موش‌های صحرایی را به ماز آبی بازگرداندند، با این هدف که ببینند آیا آنها می‌توانند چگونگی طی آن را به یاد بیاورند.
تیم تحقیق دریافت که حافظة یادآوری موش‌های ورزش کرده با گروه موش‌های ساکن قابل مقایسه بود، که نشان می‌دهد ورزش هیچ تأثیر مضری بر حافظه ندارد. این اثر برای موش‌های دونده با سرعت متوسط و زیاد نیز یکسان بود.
نویسندگان می‌گویند که یافته‌های آنها در تناقض با یافته‌های مطالعة سال 2014 است، و این باید خبر خوشی برای افرادی باشد که باور دارند ورزش صبحگاهی آنها ممکن است بازدة منفی برای حافظه در بر داشته باشد.
دکتر آشوک می‌گوید: “ورزش اصلاً مضر نیست. ورزش باعث هیچ‌گونه مشکلی برای حافظه نمی‌شود، و مطالعات بسیاری در حمایت از فواید ورزش برای ساختن حافظة جدید و نگهداری حالت خوب موجود است. اکنون مطالعة ما نشان می‌دهد که ورزش با توانایی حافظة در یادآوری تداخلی ندارد. ورزش کنید و نگران از دست دادن خاطرات قدیمی خود نگران نباشید.”